Covid-19 Gölgesinde Ekonomi

Dünya çapında SARS-COV2 virüsünün sebep olduğu Covid-19 pandemi’si sebebiyle vaka sayısı 2,4 milyonu; hayatını kaybedenlerin sayısı ise 165 bini geçti. Yılbaşından Nisan başına kadar 1 milyona ulaşan vaka sayısı sadece 15 günde 2 milyonu aştı. Üssel artıştan kasıt buydu.

Birçok uzmanın, ifade ettiği gibi ABD (ve özelinde New York eyaleti ve şehri) pandeminin yeni merkezi oldular. Şu an dikkat çeken diğer yer İngiltere. İtalya ve İspanya’da vaka artış hızının gerilediği, Güney Kore ve Çin’den ise ikinci dalga haberleri geliyor.

Peki Piyasalar Ne Âlemde?

Yurt içi Piyasalar

Covid-19’un Türkiye’deki seyri ile ilgili Dünya Sağlık Örgütünün endişe verici açıklamaları takip ediliyor. Uluslararası örgütlerin bu tip uyarıları ulusal bazda dikkat çekmemekle birlikte pandemi sonra ticaret ağının ve tedarik zincirinin yeniden tesisi ve yeni geliştirilecek ekonomik ilişkiler anlamında Türkiye’nin elini zorlayabilir.

Pandemi sonrası tekrar gündeme gelebilecek sorunlar arasında, Kıbrıs açıklarındaki petrol ve doğal gaz sondaj çalışmaları, ABD ile alımı sıkıntılı süreçlere giren F-35 ve Rusya’dan alınarak henüz faaliyete geçirilmeyen S-400 füzelerinin akıbeti, Halkbank’a gelebilecek olası bir siyasi ve cezai yaptırımlar ile Suriye politikalarındaki bölgesel ve küresel güçlerle süregelen görüş ayrılıkları öne çıkıyor.

BDDK’nın geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği swap limit düzenlemesi kısa vadede kurda gevşeme sağlayacak olsa da MB tarafından yapılan beşinci müdahale olduğu ve kurun uzun vadeli trendi düşünüldüğünde etkinliğini şüpheli olarak değerlendiriyoruz. Yine BDDK’nın son işlem gününde özel bankaların verecekler kredi limitlerini arttırmaya yönelik düzenlemesi, endeksin ve ekonominin taşıyıcı kolonlarından özel bankaların üzerinde zaten yüksek olan stresi arttırabilir, bankacılık endeksinde olası bir satış dalgası getirebilir.

2001 Krizi sonrası küresel kriterlere göre şekillendirilmiş ve 2008 Krizi’nin hafif atlatılmasının önemli sebeplerinden biri olan sağlam sermaye yapısına sahip özel bankaların, kredi musluklarının kamu bankalarınca açıldığı bu döneme aynı oranda eşlik etmeleri, bilançolarındaki takipli kredilerinde artış meydana getirecektir.

Yatırım Araçları

Bist 100: 23 Mart günü küresel piyasalara paralel çöküş yaşayarak 82 bin seviyesine kadar gelen endeks, 3 haftalık süre zarfında %20’ye yakın yükseliş kaydetti. Son işlem gününde ise 98 bini aştı. Haftalık olarak dalgalı bir seyir izleyen endeks küresel ölçekte gelen iyi haberlerin etkisiyle trend yönünü yukarı çevirdi.

Özellikle ABD’nin ekonomiyi yeniden açma ve küresel ticaret ağını aktive etmeye yönelik adımları ile Çin’de fabrikaların yeniden açılması haberleri endeksi taşıyan ana etmenler. Küresel ve ulusal gündem Covid-19 olduğu müddetçe uluslararası haber akışı endekse yön verecek gibi.

Dolar/TL: Yılbaşından beri %16 getiri sağlayan kurda yükselişin sebeplerini sıralayalım. 1- MB’nin azalan FX rezervleri, 2- 1 yıla kadar ödenecek özel ve kamu borcunun 168 milyar dolar’ı bulması, 3- FED ile açılan swap kanalları açılacak ülkeler arasında Türkiye’nin bulunmaması, 4- IMF ile olası bir anlaşmanın siyasi irade tarafından olumlu karşılanmaması ve 5- Yurt içi yerleşiklerin devam eden dolar talebi.

Trendin yukarı yönlü olduğunu, IMF-FED vb. bir kuruluşla olası bir anlaşmanın kuru kısa vadede geri getireceğini ifade edelim. Ama her borç mutlaka geri ödenir.

6,85-6,95 bandının alt ve üst kapanışları günlük olarak takip edilebilir. Bu Çarşamba MB’nin yapacağı PPK toplantısındaki olası bir faiz indirimi yükselişe yakıt sağlayabilir, pazartesinden itibaren başlayacak hareket Çarşamba günkü karar hakkında fikir verecektir. Piyasa beklentisi 50 bp indirim.

Petrol: Öte yandan Rusya-OPEC arasındaki gerilimden nasibini alan petrol fiyatlarında, toplantı erteleme haberinden sonra yaşanan düşüş, kısmî mutabakatın sağlanmasının ardından yerini yükselişe bırakmıştı. Ancak bu hafta içi gelen açıklamalar ve küresel çapta petrol talebinin beklenenin altında kalacağı görüşler ile gerilemeye devam ediyor.

Yılbaşı seviyelerine göre yüzde 60-70 iskontolu işlemler takip ediliyor. Brent petrol 25, Amerikan tipi ham petrol depolama limitlerinin dolması ile 14 dolar seviyelerinde. Kronik cari açığın büyük oranda sebebi olan enerji ithalatı açısından bu süreç lütuf olarak görülebilirdi. Maalesef kurdaki sert yükseliş bu şansın kullanılması önünde bir engel.

Altın

Altın cephesinde ise yüzler gülüyor. Güvenli liman algısı ile Mart’ın ilk haftasında 1680 dolar’ları gören ons altın, teminat çağrıları ve çöken borsalar ile birlikte neredeyse serbest düşüşe geçmişti. Geçtiğimiz hafta piyasaların yön arayışı ve ABD’de gelen kötü bilançolardan destek bulan altın, 1747 dolar’a kadar yükseldiyse de son 2 işlem gününde Covid-19 kaynaklı endişelerin azalması ve ekonominin tekrar ne zaman açılacağının konuşulduğu bir ortamda 50 dolar değer kaybetti. 1677 dolar seviyesinde.

Ons altın’ın haberlerden sert etkilendiğini ve fiyat hareketlerinin aynı sertlikte olduğunu belirtmekte fayda var.

Yurt içi yatırımcının göz bebeği gram altın ise gerileyen ons altın ve BDDK adımları sonrası hafif çekilen Dolar/TL ve olumlu haber akışıyla düşen ons altın ile beraber 375 TL’ye kadar geriledi. Hafta içi ons altına paralel olarak 387 TL’ye kadar gelmişti. Yılbaşından bu yana yüzde 30’a yakın getiri sağlayan Gram Altın’da 371 altı ve 376 TL üstü kapanışlar önemli.

CDS

Bu süreçte takip edilmesi gereken ve uyarı veren bir indikatör de CDS primi. 6 Şubat’ta 241 seviyesindeki CDS priminin yurt içi vaka sayısındaki artış ve Covid-19 un yurt içi seyri ve reel ekonomideki baş gösteren endişeler nedeniyle 6 Nisan’da 667’ye kadar geldiğini, şu an için (19 Nisan tarihli) 604 seviyesinin takip edildiğini de belirtelim. Bu seviyelerin tarihî rekorlar olduğunu ve kur şoku yaşanan Ağustos 2018’de 586’yı gördüğümüzü belirtelim. CDS, hem risk algısı hem de yurt dışı borçlanma faizleri açısından hayati bir değer.

Baltık Kuru Yük Endeksi: Günlük olarak Twitter hesabımızdan paylaştığımız önemli küresel endeks ve ETF’ler yanı sıra BKY Endeksi özellikle bu tip kriz dönemlerinde takip edilmesi gereken ve küresel ticaret ağı hakkında fikir veren bir endeks. 9 Eylül 2019’da 2008 Krizi sonrası en yüksek seviyelerinden birine gelen endeks Covid-19 kaynaklı haber akışı ile 12 Şubat’ta 381 seviyesini görmüştü. Güncel seviyemiz 751. Dipten dönüşe benzeyen bir grafiği burada da takip ediyoruz.

ABD Endeksleri: Önceki yazımızda belirttiğimiz üzere majör ABD endeksleri pandemi krizini en hızlı atlatan yatırım araçları olarak çıkıyor karşımız. 19 Şubat zirvelerinden sonra 1 aya yakın sert satışlar gören, sırasıyla Kara Pazartesi ve Kapkara Perşembe’den çıkan endeksler bu süreçte yüzde 35-40 arasında değişen kayıplar yaşadılar. Bu süreçten sonra virüs yayılımından bağımsız şekilde sert yükselişler yaşadılar.

Başkan Trump’ın geçtiğimiz hafta kamuoyuna duyurduğu ve salgının çok etkin olmadığı 19 eyaletten başlayarak tüm karantina önlemlerini 3 aşamada kaldırma planını duyurmasıyla geçtiğimiz hafta yüzde 2 ila 7,5 yükseliş kaydettiler.

Endekslerdeki yükselişin banka ve havacılık hisselerini öncülüğünde olduğunu belirtmekte fayda var. FED’in kurtarma paketinde havayollarına doğrudan 25 milyar dolar destek açıklanmıştı.

Haftanın 2. yarısında gelen bankacılık bilançoları beklentilerin çok altında kalsa da düşüşler kalıcı olmadı. Hafta boyunca bilanço ve virüs haberleri kaynaklı toplamda JP Morgan yüzde 16, Morgan Stanley (NYSE:MS) yüzde 7, Citi Group yüzde 15 değer kaybetmesine karşın Cuma günü olumlu haber akışıyla yüzde 10-12 arası kazançlar görüldü.

Bu süreçte Nasdaq 100 endeksinin en iyi yükselen endeks olduğunu belirtmekte fayda var. Zira Şubat zirvesi 9600, şu an 8800 üzerinde. Amazon (NASDAQ:AMZN) ve Netflix (NFLX) gibi bu süreci iyi değerlendiren şirketler ise kriz öncesi zirvelerinin üzerinde işlem görüyorlar. (AMZN kriz öncesi 2170 USD, son işlem günü 2375 USD; NFLX kriz öncesi zirve 386, son işlem günü 422 USD) Covid-19 un etkileri.

Bu sektörlerde hizmet veren ve krizi bu kadar hızlı atlatamayan firma hisselerinin (Örneğin majör teknoloji hisseleri ile Disney+’nın sahibi Walt Disney vb.) cazip kaldığını ifade edelim.

Piyasaya hâkim olan olumlu havanın gerçeğe bürünmesi temennisiyle herkese sağlıklı ve bol kazançlı bir hafta dileriz.