Borsa İstanbul’da Düşüş Sürecek Mi? 28 Mart 2021

Bize Ne Çarptı?

Tarihî bir haftayı geride bıraktık.

Geçtiğimiz hafta sonu MB Başkanı Naci Ağbal’ın görevden alınması sonucu haftaya 1-0 geride başlayan endeks, pazartesi 1988’den beri en sert satışlara sahne oldu. İlk iki gün devre kesicilerle ayakta kalmaya çalışan Bist 100 endeksi çarşamba tam kafayı kaldırmıştı ki perşembe ve özellikle cuma öğleden sonraları gelen satışlar sonrası son zamanların en kötü haftasını  yaşadı.

Tabii olan hepimize oldu. 

Mevcut Durum

Geçtiğimiz aylarda habere konu edildiğini çokça gördük: Borsada yatırımcı sayıları rekor kırdı. 2 milyonu geçtik vb.

İşte bu çöküş en çok yeni gelenleri çarptı. Zira hem maliyetleri yüksek (rallilerin yarısında katıldılar), hem de sabırlı ve panik yapmadan işlem yapma kabiliyetleri ve deneyimleri yok. 

Azınlık bir grup zaten endeksin şiştiğini fark edip gemiden atlamıştı.

Bir grup ise portföyünde borsa yatırımına çok yer vermediği için zararı hafif atlattı veya diğer yatırım araçlarından kâr etti. 

Görüldüğü gibi başı en belada olan grup yeni gelenler.

New Arrivals

Öncelikle borsanın 10 yıllık grafiğine bir bakın. Sonra 5 yıllığa, sonra da 1 yıllığa. Nereden bakarsanız bakın endeksin şiştiği ortada. Ancak her zaman ifade ettiğimiz gibi balon patlayana kadar oldukça hava çeker ve bu trendden faydalanmazsak kendimize yatırımcı diyemeyiz. Dolayısıyla içeride olmak dışarıda olmaktan iyi.

Ancak hemfikir olduğumuz bir nokta var ki kimse bu kadar kısa sürede böyle bir çöküş beklemiyordu. Bunun öneminden bir önceki yazımızda bahsetmiştik. Son 3 günde değişen ne oldu derseniz, hesaplaşmanın bitmediğini anlamış olduk. Perşembe küresel hisselere benzer şekilde satıcılı seyreden endeks, cuma öğleden sonra %2’ye varan satışlar yedi; üstelik Avrupa ve ABD’de endeksler yeşildi. 

Dolayısıyla kısa sürede yüksek kâr etmek isteyen yerli avrupa yakası escort yatırımcı, kısa sürede sert zarar etmiş oldu. Hem de endeksle tanıştıkları ilk birkaç ay içinde. 

Bakış Açısı

Bu düşüş için farklı yorumlarımız var.

Öncelikle elinizde hisse varsa “endeks daha da düşecek” demek zor.

Ancak ortada bir gerçek var: Endeks zaten çok çıkmıştı ve nitelik olarak sıkıntılı idi. Tarihsel bazda sürekli yabancının kanatlarıyla uçmuş Borsa İstanbul, “biz bize yeteriz” mottosu ve küçük portföyleriyle yerli ve küçük yatırımcının adresi olmuştu. Bu durumun endeks için tehlike olduğunu defaten ifade etmiştim, haklı çıkmaktan mutlu olmayacağım bir öngörüydü ancak yanılmadım.

Vatandaşın, sokaktaki adamın sermaye piyasalarına girmesi gelişen ülkeler için çok olumlu ve teşvik edilmesi gereken bir tutum. Ancak bu vatandaşın amacı kısa sürede tavan görmek değil, uzun vadede bilinçli yatırım yapmayı öğrenmek, tatmin edici getiriler elde etmek olmalı. Böyle olmayınca en ufak satışta panikleyen ve kitlesel harekete hazır bu güruh, zaten yabancı yatırımcının siyasi-ekonomik gelişmelerden dolayı satıcılı yaklaştığı endeksi daha da düşürüyor. Bu yüzden yerlinin endekste nitelikli ve sağlıklı bir yükselişe neden olamayacağı görüşümün altını tekrar çiziyorum.

İkinci yorumum, her düşüşün bir fırsat olarak görülebileceği. Ancak kimse dip ve tepeyi bilemeyeceğinden seviye vermek zor. Tabii ki teknik göstergeler kullanılabilir ama pazartesi ya da salı hangi destek çalıştı, biri söyleyebilir mi?

Dolayısıyla evet, bu seviyeler çok cazip; ancak karşılaştırma yaptığımız seviyeler çoğu hissenin tarihî zirveleri, bir  yıl önce söyleseniz kimsenin inanmayacağı seviyeler. Yani;

1- Bir daha dönüş o kadar kolay olmayacaktır.

2- Eski seviyelere gelmesi o kadar hızlı olmayacaktır.

3- Yanılırsam bile başka sağlıksız bir çıkışa işaret eder ki bu da yeni bir risk doğurur.

Bize Ne Lazım?

Hikâye. Yaz rallisi ucuz kredi furyasından ve aşı takvimine olan güvenden kaynaklanmıştı, kasımda küçük hisseler gitmiş, Bist 30 başta olmak üzere baba hisseler güdük kalmıştı, öyle olunca büyük hisseler önderliğinde tüm hisseler yükselmişti. Peki yeni yükseliş için mazeretimiz ne olacak?

Ne olur, bilmiyorum ama bize ateşleyici lazım. 2-3 aydır hikâyemiz yoktu ve çıkışların ürkek, düşüşlerin sert olduğunu gördük. Teknik olarak bu düşüş kimilerine göre 200 bine gitmek için yeterli bahaneyi sundu bize ama oraya nasıl gideceğiz?

Öncelikle yabancı yatırımcının yüklü alım yapması için bir neden sunabileceğimizi düşünmüyorum. Ne politik ne de ekonomik konjonktür buna müsait. Yani mecburen biz bize yeteceğiz. Ancak günlük de olsa yabancı esc mersin fon girişlerine ihtiyacımız var.

Bunu sağlamanın da en rasyonel yolu yabancı yatırımcıyı uzaklaştıran nedenleri ortadan kaldırmak. Bu nedenlerin başında ekonomi yönetiminde istikrarı tesis esc esenyurt etmek ve olumlu mesajlar vermek geliyor. Gerçekleştiği takdirde endekste yükseliş görebiliriz.

Çok köklü reformlardan orta vadede zaten ümidim yok. En azından piyasaya verilecek mesajlar ve siyaset/ekonomi alanında bu mesajlara uygun atılacak birkaç esc avcılar adım ise endeksteki düşüşü durduracaktır.