İtalya’da Neler Oluyor? Kasım 2018

21 Kasım Çarşamba günü şu haber dikkatinizi çekmiştir: “Avrupa Komisyonu İtalyan hükümetinin bütçe tasarısını reddetti.” Böylece ilk kez bir üye devletin bütçesine, uluslar üstü bir kurum müdahale etmiş oldu. Siyaset ve iktisat tarihine not düşelim.

Peki İtalya’da ne oluyor?

İtalya’nın temel ekonomik verilerine baktığımızda; GSYH’sinin (Türkiye’nin yaklaşık 2,5 katı) dolayısıyla kişi başına düşen GSYH’sinin son 5 senede yüzde 15’e yakın küçüldüğünü, büyümenin sıfıra yakın olduğunu, enflasyonun yüzde 1-2 gibi normal bir düzeyde olduğunu ve işsizlik oranının bu çapta bir ekonomi için oldukça yüksek olduğunu görüyoruz.

Bu rakamlardan hane halkının giderek fakirleştiği, fakirleşen hane halkından devletin de vergi ve gelir olarak faydalanamadığı, ülkenin yarattığı mal ve hizmetlerde reel olarak sıfıra yakın artış meydana geldiği ve bunun sonucunda işsizlik rakamında anlamlı bir düzelme olmadığı sonuçları çıkarılabilir.

Tabloda en çok dikkatimizi çeken veri ise kamu borcunun toplam GSYH’ye oranı= %131,6. Türkiye’nin yaşadığı ve kamu borcu kaynaklı 2001 Krizi’nde bile bu oran %80’i geçmemişti. 

Euro Bölgesi’nin üçüncü büyük ekonomisi İtalya’nın giderek artan borç yükü son dönemde derinleşen siyasi krizin de etkisiyle başta Avrupa olmak üzere küresel düzeyde endişe yaratıyor. Ülkenin borç sorunu hem kamu sektöründe hem de bankacılık sektöründe alarm verecek düzeyde. Son dönemde siyasi istikrarsızlıkla birleşen riskler yatırımcıların gözünde İtalya’nın yeni Yunanistan olarak görülmesine neden oluyor.

Yunanistan’ın 2018 itibarıyla kamu borcu, GSYH’sinin yüzde 180’ine denk geliyor. Bu oran, İtalya’da yüzde 130 seviyelerinde bulunuyor.

Ancak İtalya’nın Yunanistan’dan çok önemli iki farkı var: Avrupa’daki bankaların 813 milyar euroluk batık kredilerinin 285 milyar eurosu İtalyan bankalarında bulunuyor. Ayrıca Avrupa’da piyasaya en çok devlet tahvili süren ülke de İtalya. Piyasada 1,5 trilyon euroluk  devlet tahvili olduğu tahmin ediliyor ve Avrupa’daki bankaların elinde yüksek miktarda İtalyan devlet tahvili mevcut. Bu tutar içinde en büyük miktar ise İtalyan finans kurumlarına ait.

İtalyan bankaları yaklaşık 119 milyar euroluk devlet tahvilini ellerinde tutuyor. Bunu 44 milyar euro ile Fransız bankaları, yaklaşık 29 milyar dolarla İspanyol bankaları, 24 milyar euro ile Alman bankaları ve 20 milyar euro ile Belçika bankaları izliyor. İngiliz banklarının hesabında ise 12 milyar euro bulunuyor.

Bu manzara; 60,8 milyon nüfuslu ülkenin her bir vatandaşının 39 bin 485 euro borcu olduğu anlamına geliyor. İtalya’nın yabancı yatırımcılara olan toplam borcu ise 739 milyar euro seviyesinde bulunuyor.

Yani İtalya’daki bir sarsıntı Yunanistan krizi gibi hemen geçiştirilebilecek bir borç krizi değil; hatta Avrupa kendini daha toparlanamadan başka bir krizin ortasında bulabilir.

Aslında çözüm de ortada. Fakat Yunanistan’da olduğu gibi İtalya’da da idareciler seçim kaybettirme olasılığı yüksek olan kemer sıkma/tasarruf tedbirlerini uygulamak istemiyor.

Anlayacağınız kurtuluş için acı reçeteyi veren doktor olmayı dünyada kimse istemiyor. İtalya’nın cds primi de kriz olasılığının yükselmesiyle sert yükselişe geçmiş. 260+

Eldeki verilerden anlaşılacağı gibi İtalya’nın yüksek kamu borcundan ve düşük büyüme oranından kaynaklı büyük bir sorunu var ama yeni bir durum yok aslında…

Olan parasal genişleme ile sorunlarını erteleyen ve geçtiğimiz 10 yılı plansız, programsız geçiren devletlerin/kurumların dalgaların çekilmesiyle donsuz kalmaları…

Sular çekilince denize kimin donsuz girdiği ortaya çıkar.

                                                                                  Warren Buffet